Συμπτώματα υπογονιμότητας σε άνδρες και γυναίκες

Η αδυναμία σύλληψης τέκνου μπορεί να είναι μία από τις πιο αγχωτικές και συναισθηματικά φορτισμένες καταστάσεις για ένα ζευγάρι. Συνήθως η υπογονιμότητα δεν εμφανίζει προφανή συμπτώματα και πολλές φορές η μόνη ένδειξη είναι η μη επίτευξη εγκυμοσύνης μετά από πολλούς μήνες προσπαθειών.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό υγείας (WHO), η υπογονιμότητα ορίζεται ιατρικά, ως η αδυναμία επίτευξης εγκυμοσύνης μετά από 12 μήνες τακτικής σεξουαλικής επαφής χωρίς προστασία [1].

Το Κέντρο Ελέγχου ειδικών Λοιμώξεων (CDC) συμπληρώνει στον ορισμό πως το χρονικό διάστημα μπορεί να είναι μικρότερο (6 μήνες) εάν η γυναίκα είναι άνω των 35 ετών ή υπάρχουν άλλοι παράγοντες κινδύνου [2].

Συμπτώματα και ενδείξεις υπογονιμότητας στις γυναίκες

Παρότι δεν υπάρχουν πάντα εμφανή συμπτώματα υπογονιμότητας στις γυναίκες, ορισμένα σημάδια υποδηλώνουν πιθανά προβλήματα:

Απουσία ή ακανόνιστη περίοδος: Ο φυσιολογικός κύκλος διαρκεί περίπου 21-35 ημέρες. Περίοδοι που λείπουν ή είναι πολύ αραιές μπορεί να υποδηλώνουν ανωοθυλακιορρηξία, δηλαδή την έλλειψη ωορρηξίας, και συνεπώς αδυναμία σύλληψης [3].

Έντονος ή παρατεταμένος πόνος στην περίοδο: Μπορεί να είναι ένδειξη παθήσεων όπως ενδομητρίωση ή ινομυώματα που επηρεάζουν τη γονιμότητα [3].

Ασυνήθιστες αιμορραγίες: Σπάνιες αιμορραγίες εκτός κύκλου ή περίοδοι με πολύ βαριά ή πολύ ελαφριά ροή [3].

Σημάδια ορμονικών διαταραχών: αυξημένο ή πολύ χαμηλό βάρος, ακμή, υπερβολική τριχοφυΐα στο πρόσωπο, απώλεια μαλλιών και αλλαγές στη σεξουαλική επιθυμία μπορεί να υποδεικνύουν παράγοντες που επηρεάζουν τη γονιμότητα [3].

Άλλοι παράγοντες που επηρεάζουν αρνητικά τη γονιμότητα είναι η χρήση ουσιών, το κάπνισμα, η κατανάλωση αλκοόλ και η έκθεση σε βλαβερούς περιβαλλοντικούς παράγοντες.[3].

Συμπτώματα υπογονιμότητας στους άνδρες

Αν και οι άνδρες δεν έχουν εμφανή “συμπτώματα” υπογονιμότητας, ορισμένες αλλαγές μπορεί να υποδεικνύουν πρόβλημα [4]:

Δυσκολίες στη στύση ή μειωμένη σεξουαλική επιθυμία που μπορεί να οφείλονται σε ορμονικές ανισορροπίες.

Πόνος ή διόγκωση στους όρχεις.

Αλλαγές στην τριχοφυΐα ή γυναικομαστία (ανδρική ανάπτυξη μαστού), που σχετίζονται με ορμονικά ή γενετικά αίτια.

Επιπλέον υπάρχουν διάφοροι παράγοντες κινδύνου που συνδέονται με την ανδρική υπογονιμότητα [4].

Κάπνισμα, αλκοόλ, χρήση ουσιών

Παχυσαρκία ή χαμηλό σωματικό βάρος

Διαταραχές στην παραγωγή σπέρματος (π.χ. κιρσοκήλη, ορμονικές διαταραχές)

Υψηλές θερμοκρασίες στους όρχεις (στενά εσώρουχα, σάουνα)

Έκθεση σε τοξίνες και ρύπους

Γενετικοί παράγοντες (π.χ. μεταλλάξεις)

Διαγνωστικές μέθοδοι υπογονιμότητας

Η διάγνωση της υπογονιμότητας απαιτεί εξατομικευμένη ιατρική προσέγγιση, συνήθως ξεκινώντας με λήψη ιστορικού και κλινική εξέταση [5].

Στις γυναίκες, οι βασικές εξετάσεις γονιμότητας περιλαμβάνουν:

Ορμονικές εξετάσεις (FSH, LH, AMH, προγεστερόνη, θυρεοειδικές ορμόνες) για τον έλεγχο λειτουργίας ωοθηκών και υποθαλάμου-υποφύσεως.

Έλεγχος ωορρηξίας με ειδικά τεστ.

Υπέρηχος πυέλου για αξιολόγηση μήτρας, ωοθηκών και σαλπίγγων.

Υστεροσαλπιγγογραφία (HSG) για τον έλεγχο διαβατότητας των σαλπίγγων.

Ενδοσκοπικές μέθοδοι (λαπαροσκόπηση, υστεροσκόπηση) για πιο λεπτομερή διάγνωση όπου απαιτείται.

Στους άνδρες, η βασική εξέταση γονιμότητας είναι:

Σπερμοδιάγραμμα, όπου αξιολογούνται ο όγκος του σπέρματος και ο αριθμός, η κινητικότητα και η μορφολογία των σπερματοζωαρίων.

Πότε να απευθυνθείτε σε ειδικό

Σύμφωνα με διεθνείς επιστημονικές οδηγίες, θα πρέπει να αναζητήσετε ιατρική βοήθεια από ειδικό κέντρο υποβοηθούμενης αναπαραγωγής ή εξειδικευμένο ιατρό γονιμότητας, εάν προσπαθείτε να συλλάβετε για περισσότερο από 12 μήνες χωρίς αποτέλεσμα αν είστε κάτω των 35 ή για 6 μήνες αν είστε άνω των 35.

Επιπλέον, είναι σημαντική η αξιολόγηση όταν υπάρχουν γνωστά προβλήματα υγείας, όπως σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, ενδομητρίωση, ακανόνιστοι κύκλοι, ανδρικοί παράγοντες, όταν υπάρχει ιστορικό αποβολών ή πρόωρης εμμηνόπαυσης, εάν υπάρχει ιστορικό θεραπειών που επηρεάζουν τη γονιμότητα (χημειοθεραπεία, ακτινοθεραπεία), καθώς και σε χρόνιες νόσους ή γνωστά γενετικά/κληρονομικά νοσήματα που σχετίζονται με τη γονιμότητα [5].

Μην διστάσετε να ζητήσετε υποστήριξη και συμβουλευτική, καθώς η αντιμετώπιση της υπογονιμότητας έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο και υπάρχουν πολλές λύσεις.

Βιβλιογραφία